UNAIDS'in 'Dünya Kadınlar Günü' Mesajı
UNAIDS (Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı), bu seneki Dünya Kadınlar Günü’nde Covid-19 pandemisinden dolayı daha da görünür hale gelen eşitsizliklere dikkat çekiyor. Pandemiyle birlikte eğitim alamayan kız çocuğu sayısının arttığı, erkeklerle kadınlar arasındaki kazanılmış eşitliğin kaybedilmeye başlandığını belirtiyor. Kadına yönelik şiddet oranlarının ise çarpıcı bir şekilde arttığına işaret ediyor.
UNAIDS Başkanı Winnie Byanyima’nın 8 Mart 2021 tarihli açıklaması şöyle;
“Kadın liderler, COVID-19 krizi ile başa çıkma sürecinde hükümet başkanlarından taban hareketi yöneticilerine kadar tüm dünyaya yol gösterici oldular. Her türlü liderlik pozisyonunda, bütün farklılıklarıyla, önemli sayıda kadın yöneticilerin olmasının önemini dünyaya hatırlattılar.
Maalesef pandemi süreci, eşitlik için sağlanan ilerlemenin gerilemesine neden oldu. Bu süreç kadınlar ve erkekler arasındaki refah, gelir, hizmetlere ulaşım, ev işlerinin yükü, statü ve yetki düzeylerinde yaşanan boşlukları daha da belirgin hale getirdi.
Krizin başlangıcından bu yana, çoğunluğunu ortaokul yaş aralığının oluşturduğu 20 milyon kadar kız öğrenci okuldan alınabilir. Birçoğu bir daha okula devam edemeyecek ya da ekonomik fırsatlara ve yeteneklerini geliştirme şansına sahip olamayacak. Bu yüzden de şiddet, kötü sağlık koşulları, yoksulluk ve daha birçok riske maruz kalacaklar.
2.5 milyon kız çocuğu daha önümüzdeki beş yıl içinde çocuk yaşta evlendirilme riskiyle karşı karşıya kalacak. Kadına yönelik şiddet oranı çarpıcı bir şekilde arttı.
COVID-19 ve HIV gibi pandemiler toplumdaki çatlakları büyütür ve kırılganlıkları körükler. Cinsiyet temelli eşitsizlik, diğer faktörlerle birleşen eşitsizlikler ve şiddet dünyanın her yerinde kadınların ve kız çocuklarının yaşamlarını kısıtlar.
Pandemi, bize şu acı gerçekleri daha net gösterdi: COVID-19’dan önce 12-14 yaş arasında yaklaşık 34 milyon kız çocuğu okula gitmiyordu, dünyada 3 kadından birinin fiziksel ya da cinsel şiddete maruz kalmıştı ve dünya çapında kadınların daha ucuza ya da tamamen ücretsiz olarak uzun saatler çalıştırıldığı biliniyordu.
Eskiden damgalanmakta olan kadınlar, pandeminin etkilerinden en ağır şekilde etkilenenler arasındalar. Seks işçilerinin geçim kaynaklarını aniden kaybetmeleri, sağlık ve sosyal koruma hizmetlerine ulaşamamaları onların, özellikle de HIV ile yaşayanların, dezavantajlarını belirgin hale getirdi. Pandemiden kötü etkilenen birçok kadın göçmen ve sigortasız çalışan, sağlık hizmetlerinden olduğu kadar hükümetlerin sağladığı yardım ve koruma programlarından da yararlanamadı. Damgalama, ayrımcılık ve suçlu gösterme, trans kadınları ve uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanan kadınları HIV ve cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklara maruz kalma riskiyle baş başa bıraktı. Ayrıca onları, HIV’in önlenmesi ve tedavisine yönelik hizmetlere erişmelerine engel oldu.
Düzeltme stratejileri cinsiyeti görmezden gelen ya da cinsiyet ayrımı yapmayan stratejiler olamaz. Bu stratejiler kadınları kısıtlayan eden eşitsizlikleri tam tersine çevirmek zorundadır.
UNAIDS (Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı), UN Women (Birleşmiş Milletler Kadın Birimi), UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu), UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü) ve UNFPA (Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu) bir araya gelerek Education Plus hareketini başlattılar. Bu geniş çaplı hareket sayesinde hükümetlerle çalışarak, Afrika’daki bütün genç kız çocuklarının okula gitmelerini, güvende ve güçlü olmalarını sağlayacak dönüştürücü değişimleri güvence altına almak istiyorlar. Bu hareket, pandemi döneminde okuldan alınan ve pandemiden önce de okula gönderilmeyen bütün kız çocuklarını kapsıyor.
COVID-19 krizinin üstesinden gelebilmek, yeni HIV vakalarını ve AIDS’e bağlı ölümleri bitirmek için her iki durumda da dezavantajları körükleyen eşitsizlikleri bitirmemiz gerekiyor. Yeni 2021-2026 Küresel AIDS Stratejisi, kadınların ve kız çocuklarının yaşamları boyunca haklarını ve çeşitli ihtiyaçlarını merkeze koyuyor: Dikey geçişin (HIV’in anneden bebeğe aktarımı) önlenmesinden, güvenli ve destekleyici bir ortamda alınacak nitelikli eğitime ve kapsamlı bir cinsellik eğitimine ulaşılması, bütüncül cinsel ve üreme sağlığı hizmetlerine erişilmesi.
Cinsiyet eşitsizliği sadece yanlış değil, aynı zamanda tehlikeli de. Bu eşitsizlik hepimizi güçsüzleştiriyor. Daha eşit bir dünya, pandemi ve diğer sarsıcı olaylara cevap vermemizi daha mümkün kılacak. Daha sağlıklı, daha güvende ve daha kârlı olmamızı sağlayacak.
Cinsiyet eşitliğinde elde edilen gelişmeler hiçbir zaman kendiliğinden olmadı, hiçbir zaman bahşedilmediler de. Her zaman kazanıldılar.
Biz, kadınların eşitlik mücadelesinden ilham alıyoruz. Birleşmiş Milletler, kadınların ve kız çocuklarının eşit bireyler olarak bütün farklılıklarıyla başarılı olacakları ve hak ettikleri yerleri alacakları bir dünyaya elde etmek için yanınızda.
Bu sene Dünya Kadınlar Günü’nde, yöneten kadınları destekleyelim ve tebrik edelim.”
Çeviri için sevgili gönüllümüz Burak Güzel'e ve düzenleme için sevgili Ercan Koç'a çok teşekkür ederiz.
