2024 Yılı Hak İhlalleri Raporu
- POZİTİF İZ
- 2 gün önce
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 2 gün önce
HIV İLE YAŞAYANLAR EŞİT HAKLARI SAVUNUYOR
Pozitif-iz Derneği, 2024 yılı hak ihlalleri raporunu yayımlayarak HIV ile yaşayanların karşılaştığı ayrımcılık ve hak ihlallerine dikkat çekiyor. Raporda, sağlık ve çalışma hakkı ihlalleri öne çıkarken, Türkiye’deki yabancı ülke vatandaşlarının sağlık hizmetlerine erişim sorunlarının devam ettiği vurgulanıyor.
Pozitif-iz Derneği, HIV ile yaşayan herkesin eşit haklara sahip olduğunu ve hak ihlallerinin yalnızca bireyleri değil, toplumsal sağlığı ve eşitliği de etkileyen yapısal bir sorun olduğunu vurguluyor.
2018 yılında hak ihlallerini raporlamaya başlamasından bu yana hak ihlalleri üç kattan fazla arttı. En çok; sağlık, çalışma ve kişisel verilerin korunması alanlarında ihlaller yaşanıyor. Yabancı uyruklu kişiler özellikle sağlık hakkına erişimde ciddi ayrımcılık ve engellerle karşılaşıyor.
2024 yılında derneğe 1.140 kişi danışmanlık için başvururken, 230 başvuruda hak ihlali tespit edildi ve 37 kişi hukuki süreç başlattı. Bu veriler, HIV ile yaşayan kişilerin eşit haklarını savunma mücadelesinin önemini gösteriyor. Rapor, hak arama bilincinin güçlendiğini, danışmanlığın önleyici etkisinin arttığını ve sivil toplum müdahalesinin önemini net şekilde ortaya koyuyor. Pozitif-iz, HIV ile yaşayan kişilerin hak temelli müdahaleler ve bilinçli danışmanlık ile desteklenmesinin her zamankinden daha kritik olduğunu vurguluyor.
Başvuruların Detaylı Analizi
2024 yılı raporu, Pozitif-iz Derneği’ne ulaşan başvuruların sayısını, başvuranların profillerini ve yaşanan hak ihlallerinin türlerini detaylı şekilde ortaya koyuyor. Rapor ayrıca, Türkiye’de hasta hakları mevzuatının HIV ile yaşayanları kapsamasına rağmen ihlallerin neden devam ettiği, hak aramanın önündeki engeller ve HIV ile yaşayan kişilerin ihlaller karşısında neden harekete geçmekte zorlandığı konularını değerlendiriyor. Aynı zamanda sivil toplum örgütleri ve devletin bu süreçte üstlenebileceği rol ve çözüm önerileri de raporda yer alıyor.
Her hak ihlali, HIV ile yaşayan kişilerin eşit haklara erişim mücadelesinin önemini ortaya koyuyor.
Hak İhlallerinde Öncü Alanlar
2024 yılında başvuruların yüzde 40’ı sağlık, yüzde 24’ü çalışma hakkı ihlalleri ile ilgili. Çalışma hakkı ihlallerinde bir önceki yıla göre belirgin bir artış gözlendi. Yabancı uyruklu kişilerin Genel Sağlık Sigortası (GSS) sorunları devam ediyor; HIV teşhisi nedeniyle geri ödeme kapsamından çıkarılan ilaçlar ve tedaviler, hem kişisel sağlık hem de toplum sağlığı açısından ciddi sorun oluşturuyor.
Hak ihlallerinde çoğunlukla birden fazla hak birlikte ihlal edildi. Bu çoklu ihlaller, özellikle sağlığa erişim ve çalışma hakkı başlıklarında yoğunlaştı. Hukuki yola başvuran 37 kişiden %54’ü sağlık, %27’si çalışma, %8’i kişisel verilerin korunması ve seyahat-barınma, %6’sı aile ve ceza hukuku, %3’ü ise askeri mevzuata dayalı ihlaller nedeniyle başvuruda bulundu.
Coğrafi Dağılım
2024 yılında Pozitif-iz Derneği’ne ulaşan 230 hak ihlali başvurusunun illere göre dağılımı incelendiğinde, başvuruların en yoğun olarak İstanbul (65 başvuru) ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (23 başvuru) kaynaklı olduğu görüldü. İzmir ve yurtdışı başvuruları 17’şer kişiyle takip etti. Sakarya’dan 15, Mersin’den 12, Antalya’dan 10, Ankara ve Adana’dan 8’er, Kocaeli’den 6, Kayseri’den 4 başvuru geldi. Geriye kalan 45 başvuruda ise il bilgisi ya paylaşılmadı ya da farklı illerden bildirildi.
Hukuki Yollara Başvuru Ve Bilinçlenme Artışı
Hukuki yollara başvuru oranlarında dikkat çekici değişimler gözlendi. 2020’de başvuruların %21,4’ü hukuki sürece taşınırken, 2021’de oran Covid-19 etkisiyle %12,9’a düştü. 2023’te %4,7 ile en düşük seviyeye inen oran, 2024’te %16,1’e yükseldi. Bu artış, başvuru sayısı azalmış olmasına rağmen hukuki mücadeleye yönelenlerin iki kattan fazla artmasıyla desteklendi.
Pozitif-iz Derneği gönüllü avukatı Av. İsmail Cihan Tuğcu, hak ihlali başvurularındaki artışla ilgili olarak şunları söyledi: “Başvuruların artması, hem ihlallerin çoğalması hem de HIV ile yaşayan kişilerin haklarını arama bilincinin güçlenmesi ile açıklanabilir. Başvurucuların büyük çoğunluğu dava açmadan, haklarını koruyabilecek mekanizmaları tercih etti. Bu da HIV alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının verdiği danışmanlıkların kritik önemini gösteriyor.”
HIV ile Yaşayanlara Mesaj
Pozitif-iz Derneği Kurucu Üyesi Çiğdem Şimşek, HIV ile yaşayanlara seslendi: “Değerli HIV pozitif dostlarımız, ‘Ben de hak ihlali yaşar mıyım?’ diye endişelenmeyin. Olası bir durumda haklarınızı bilmek ve talep etmek çok önemli. HIV ile yaşayan herkes eşit haklara sahip ve bu hakları savunmak sizin en doğal hakkınız. İhlale maruz kaldığınızda hem akran desteği hem de hukuki danışmanlık ile Pozitif-iz her zaman yanınızda. HIV yönetilebilir bir sağlık durumu; herkesle eşit haklara sahipsiniz.”
Raporun tamamına ulaşmak için: TIKLAYIN
Hak İhlalleri Raporu - 2024, Pozitif-iz Derneği’nin HIV uzmanları, avukatı ve tasarımcısı tarafından tamamen gönüllülük esasına dayanarak, herhangi bir finansal destek alınmadan hazırlandı.
Geçmiş yılların hak ihlalleri raporları
Yorumlar