Basın Bülteni: UNAIDS HIV’i bitirebileceğimize yönelik kanıtlar sunuyor
Geride bıraktığımız 40 yılın sonunda UNAIDS’in yeni raporu
HIV/AIDS’i bitirebileceğimize yönelik kanıtlar sunuyor
UNAIDS (Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı), dünya liderlerini 8-10 Haziran 2021 günlerinde New York'ta ve çevrimiçi olarak gerçekleştirilecek olan AIDS konulu Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Üst Düzey Toplantısı'nda HIV ile ilgili güçlü bir siyasi bildirge oluşturmaya ve 2030 yılına kadar HIV/AIDS'i bitirmek için belirlenen yeni hedeflere 2025 yılına kadar ulaşılması için çağrıda bulunuyor
New York/Cenevre 3 Haziran 2021: İlk HIV vakalarının bildirilmesinden 40 yıl sonra UNAIDS'in yeni verileri, birçok ülkenin 2016'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından belirlenen 2020 hedeflerine ulaştığını veya bu hedefleri aştığını gösteriyor. Bu durum da hedeflerin yalnızca arzu edilen değil, aynı zamanda ulaşılabilir olduğunu kanıtlıyor.
Rapor, yenilikçi yasa ve politikalara ve aynı zamanda güçlü ve kapsayıcı sağlık sistemlerine sahip ülkelerin HIV'e karşı en iyi sonuçlara sahip olduğunu gösteriyor. Bu ülkelerde HIV ile yaşayan ve HIV'den etkilenen kişilerin HIV testi, temas öncesi profilaksi (HIV geçişini önleyen ilaç), zarar azaltıcı politikalar, aylarca yetecek HIV tedavisi tedariki, sürekli ve kaliteli takip gibi etkili HIV hizmetlerine erişme olasılıklarının daha yüksek olduğu görülüyor.
UNAIDS Başkanı Winnie Byanyima şöyle diyor: “Yüksek performans gösteren ülkelerin, diğer ülkelerin takip etmesi için belirli yollar sağlamış oldu. Yüksek performans gösteren ülkelerin yeterli fonu sağlamaları, toplulukla birlikte hareket etmeleri, hak temelli ve çok sektörlü yaklaşımları ve odaklanılan stratejilere yön vermek için bilimsel kanıtların kullanılması, deneyimledikleri yayılımları tersine çevirdi ve birçok kişinin hayatını kurtardı. Bu unsurlar, pandemiye karşı hazırlıklı olma ve HIV, COVID-19 ve diğer birçok salgına karşı çözüm sağlama konusunda çok değerliydi.”
Rapor, tedavi gören kişi sayısının küresel çapta 2010'dan bu yana üç kattan fazla arttığını gösteriyor. 2020'de HIV ile yaşayan 37,6 milyon insanın 27,4 milyonu tedavi görüyordu, bu rakam 2010'da sadece 7,8 milyondu. Uygun fiyatlı, kaliteli tedavinin sunulmasıyla 2001'den bu yana 16,2 milyon kişinin yaşamını yitirmesinin önlendiği tahmin ediliyor.
Antiretroviral tedavinin yaygınlaşmasıyla kayıplar büyük ölçüde düştü. AIDS'e bağlı kayıplar 2010'dan bu yana %43 azalarak 2020'de 690.000'e düştü. Yeni HIV vakalarını azaltmada da ilerleme kaydedildi, ancak belirgin şekilde daha yavaş oldu (2010'dan beri %30 oranında bir düşüş görülüyor. 2010’da HIV ile enfekte kişi sayısı 2,1 milyonken, 2020’de HIV ile enfekte olmuş yeni kişi sayısı 1.5 milyon).
Rapor ayrıca, cezalandırıcı yasalara sahip olan ve sağlığa hak temelli bir yaklaşım benimsemeyen ülkelerin, dünya çapındaki yeni HIV vakalarının %62'sini oluşturan kilit grupları cezalandırdığını, görmezden geldiğini, damgaladığını ve bu grupların HIV hizmetlerine erişemeyecekleri şekilde dışarda bırakıldığının altını çiziyor. Örneğin, dünya çapında neredeyse 70 ülke eşcinsel ilişkileri suç sayıyor. Eşcinsel erkekler ve erkeklerle seks yapan erkekler, seks işçileri, transseksüel bireyler, cezaevindeki kişiler ve damar içi madde kullanan kişiler sağlık veya sosyal hizmetlere düşük seviyede erişebiliyorlar veya hiç erişemiyorlar. Bu da HIV'in toplumdaki en hassas gruplar arasında yayılmasına yol açıyor.
Sahra altı Afrika'daki genç kadınlar da anahtar gruplar gibi yalnız bırakılıyor. Bölgede 15-19 yaşları arasındaki ergenler arasında HIV ile yeni enfekte olan yedi kişiden altısı kız çocuğu. AIDS evresi tanımlayıcı fırsatçı enfeksiyonlar, Sahra altı Afrika'da 15-49 yaş arası kadınlar arasında birinci sıradaki ölüm nedeni olmaya devam ediyor.
COVID-19, onlarca yıldan uzun sürede elde edilen sağlık ve kalkınma kazanımlarının kırılgan taraflarını gösterdi ve göze çarpan eşitsizlikleri ön plana çıkardı. Dünyadaki HIV/AIDS toplulukları ve UNAIDS, 2030 yılına kadar dünyada HIV/AIDS'i bitirmek için 2025 yılına kadar ulaşılması planlanan, yeni hedeflerle iddialı ve ulaşılabilir bir strateji geliştirmek için tüm eşitsizlikleri yakından inceledi. Eşitsizlikleri bitirmek için ise şu anda geride bırakılan gruplara erişebilen HIV’e yönelik aksiyonlar gerekiyor.
Ulaşılması planlanan bu hedeflerin gerçekleşmesi durumunda HIV hizmetleri, bu hizmetlere ihtiyaç duyanların %95'ine ulaştırılacak ve 2025 yılına kadar yıllık HIV vakalarını 370.000'in altına ve AIDS'e bağlı ölümleri 250 000'in altına düşürecek. Bu, 2025 yılına kadar yılda 29 milyar dolar tutarında bir yatırım gerektirecek. Küresel AIDS stratejisinin uygulanmasına yönelik her 1 dolar tutarındaki ek yatırım, sağlık sigortası bütçelerine 7 dolardan fazla geri dönüş sağlayacaktır.
UNAIDS, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunu 8-10 Haziran 2021 tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan AIDS konulu beşinci Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Üst Düzey Toplantısı’nda HIV ile ilgili yeni oluşturulan siyasi bildirgede yer alan hedeflere bağlı kalmaya çağırıyor.
UNAIDS Başkanı Winnie Byanyima: “Dünya, pandemiye karşı hazırlıklı olmaya ve çözüm üretmeye yönelik yetersiz yatırım yapmayı göze alamaz. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nu, tüm fırsatlardan yararlanarak anı yakalamaya ve HIV/AIDS'i bitirmek için gerekenleri yapmayı üstlenmeye çağırıyorum.”
Çeviriyi yapan sevgili gönüllümüz Burak Güzel’e çok teşekkür ederiz.
