HIV ve Askerlik

Askerlik hizmetini henüz gerçekleştirmemiş, genç erkek bireylerin aklına ilk gelecek sorulardan biri askerlik yapıp yapamayacağı olur. Bu sorunun kısa yanıtı HIV pozitiflerin askerlik hizmetinden muaf olduğudur. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgileri ise yazımızın devamından okuyabilirsiniz.

Askerlik hizmetine ilişkin düzenlemeler

Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı Türk Silahlı Kuvvetleri Genel Kurmay Başkanlığı’nın, ‘Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nce vatandaşlar askerlik görevlendirmesi bakımından askerliğe elverişli ve elverişli değildir diye iki sınıfta değerlendirilmektedir.

Yönetmelikte Askerliğe elverişli olmayan kişiler; hastalıklar ve arızalar listesinde B ve D grubu hastalıklara sahip olanlar olarak kaydedilmiştir.

HIV enfeksiyonu D grubu hastalıklar kapsamında değerlendirilmektedir. HIV ile yaşayan bireylerin askerliğe elverişli olmadığı, yönetmeliğin 52. Maddesi olan Enfeksiyon Hastalıkları bölümünün B bendinin 3.maddesinde “Doğrulama testleri ile kanıtlanmış HIV enfeksiyonları” olarak açıkça yer almaktadır. HIV enfeksiyonu sahibi olmak tek başına askerlikten muafiyet için yeterli bir sebeptir.

Muafiyet için hangi adımlar izlenmeli?

Askerlik Muafiyetini almak için kişinin askerlik öncesi muayene işlemlerini başlatması gerekmektedir. Muayene işlemleri askerlik şubesine başvurarak başlatılır. Askerlik şubesinde HIV statüsü ile ilgili herhangi bir bilgi paylaşılması gerekmemektedir. Askeri Hastaneler kapatılmadan önce askerlik şubesi direk askeri hastaneye yönlendirmekteydi. Bu statüdeki hastanelerin kapatılmasından sonra, Askerlik şubesi isme özel hazırlanan bir muayene belgesi ile kişiyi aile hekimine yönlendirerek; boy, kilo ve genel sağlık halleri ile ilgili bir muayeneden geçmesini istemektedir. Aile Hekimi genel bir muayene ile kişinin sağlık durumuna ilişkin kontrollerini tamamlayarak asker alma işlemlerinin yapıldığı belirli devlet hastanelerine (eskiden askeri hastane statüsünden olan ama şu an devlet hastanesi statüsünde hizmet veren aynı hastanelere yönlendirmeye devam etmektedir) yönlendirmesini yapmaktadır.

Askerlik kontrolleri için yönlendirilen devlet hastanelerindeki işlemler farklılık gösterebilmektedir. Bazı hastaneler HIV statüsü ile ilgili tedavi alınan kurumdan aslının aynısıdır onaylı test sonuçlarını ve tedavi belgelerini talep etmektedir, ya da İl Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi’nden doğrulama testinin aslının aynısıdır onaylı örneğini isteyebilmektedir. Bu belgeleri sağlayarak teslim eden kişiler sağlık kuruluna hızlıca girerek ve muafiyet raporunu bir iki hafta içerisinde alabilmektedir. Bazı hastaneler ise kendisinin teyit ve kontrol etmediği hiçbir belgeyi kabul etmemektedir. Bu durumda kişiden yine kan örneği alarak doğrulama testi çalışılmasını talep edebilmektedir. İkinci belirttiğimiz durumda işlemler biraz daha uzun sürebilmektedir. Doğrulama testi için alınan kan örneği Hıfzıssıhha merkezine gönderilir. Test çalışılır ve sonucu yazılı olarak testi isteyen hastaneye gönderilir. Bu işlemler sonrasında sağlık kuruluna girerek kurul raporuyla muafiyete hak kazanır ve muafiyet raporu alınır.

Muafiyet belgesinde HIV durumu yazar mı?

Hastane sağlık kurulu kararını belirten muafiyet gerekçesini açıklayarak hazırladığı raporu askerlik şubesine geri götürülmek üzere kişiye teslim eder. Askerlik şubesine iletilen rapor sonrasında kişinin askerliğe elverişli olmadığına ilişkin muafiyet raporu hazırlanarak kişiye teslim edilir. Rapor iki nüsha daha düzenlenir, bir nüshası kişinin ikamet adresine, bir nüshası da kişinin nüfus kütüğünde kayıtlı olduğu ilçe askerlik şubesine gizli belge mührü ile kapalı zarf usulü ile gönderilir. İkamete gönderilen belgenin kişinin dışında başka bir kişiye (anne, baba, kardeş vs.) teslim edilme riski vardır. Bu sebeple askerlik şubesinde ‘ikametime bir bildirim istememekteyim’ diye belirtilmeli ve yazılı olarak bunu talep etmek önemlidir.

İlçe askerlik şubesine gönderilen nüsha kişinin askerlik dosyasına eklenir ve herkesin ulaşamayacağı şekilde korunur. Hazırlanan iki nüshada da muafiyet nedeni açıkça belirtilmektedir. Fakat askerlik durum bildirir belgesiyle, askerlik muafiyet belgesi karıştırılmaktadır. Bu ikisi farklı belgelerdir. Gerektiğinde (işe giriş, devlet memurluğuna başlama vb. durumlarda) askerlik şubesinden alınan belge askerlik bakımından durum bildiren belgedir, yani muafiyet raporu değildir. Bu belgede de ‘askerlikle ilişiği yoktur’, ‘askerliğe elverişli değildir’ yazar. Yani sağlık durumuna ya da neden dolayı elverişsiz olduğuna dair sebep belirtilmemektedir. E-Devlet kullanıyorsanız arama bölümüne askerlik belgesi yazarak aşağıda örneği olan belgeyi sizde alabilir ve talep eden kurumlara bu belgeyi verebilirsiniz.

Askerde tanı alındığı durumda ne olur?

Askerlik görevini yaparken ya da askeriyeye giriş işlemleriniz sırasında durup dururken bir HIV test taraması yapılmamaktadır. Sağlık sorunlarından dolayı kontrol için hastaneye gidildiyse, herhangi bir yaralanma ya da silah altındayken ameliyat olunmasını gerektirecek bir sağlık durum neticesinde ortaya çıkabilir. Bu durumda doğrulama testi sonucu gelene kadar kişi hastanede yatırılır. Doğruluma sonucu geldiğinde askerlik görevi sonlandırılır. Muafiyet raporu yine aynı şekilde kütüğün kayıtlı olduğu ilçe askerlik şubesine ve ikamet adresine gönderilir.

Adrese gönderimi engellemek için burada da ‘ikametime bir bildirim istememekteyim’ diye belirtilerek, yazılı bir dilekçe ile talep edilmesi önemlidir.